Non fungible token İngilizce isminin kısaltması olarak NFT, benzersiz bir dijital varlıktır. Temel olarak Bitcoin gibi diğer para birimleriyle aynı teknoloji içerisinde yer almaktadır. Yani blockchain teknolojisini kullanmaktır. Bir Bitcoin’den farkı ise tek bir tane şeklinde üretilmesidir. Bitcoin’in 21 milyon ile sınırlı arzını düşünün, NFT’lerde arz diye bir şey yoktur, bir tane şeklinde üretilmektedir.
NFT Ne Demek?
Türkçeye değiştirilmeyen token olarak çevirmek mümkündür. Kavram olarak Blockchain teknolojisinden sonra ortaya çıkmıştır. Sanat eserlerini, kişisel profil fotoğraflarını ve daha fazlasını benzersiz hale getirmek için kullanılmaktadır. Ayrıca yeni nesil oyunlara entegrasyon süreci de hızlı bir şekilde gelişmiştir. Oyun içi avatarlar ve metaverse evreni içerisinde pek çok kullanım alanı bulunmaktadır.
Özetle dijital bir koleksiyon veya benzersiz bir avatar için internet ortamında iyi bir seçenektir. Zaten bu yönleri sayesinde çabucak kabul görmüştür. Bazı çevreler kabul etmemiş olsa da NFT kavramı bugün gerçek bir kavram olarak karşımızda durmaktadır.
NFT Nasıl Yapılır? NFT Oluşturma
Blockchain veya Türkçe ismiyle blok zinciri üzerinden yapılmaktadır. Kullanılan blok zincir ise çoğunlukla Ethereum’un ERC-727C token standartlarında üretilmektedir. Teknik olarak karmaşık bir işlem olduğu için belirli standartlarda üretimi yaygınlaşmasını sağlamıştır. Yüksek bilgisayar bilgisine gereksinim duymayan bu benzersiz tokenleri oluşturmak kolaydır. Bu nedenle oluşturmak veya yapmaktan ziyade kullanılabilir olmasını sağlamak önemlidir. Örneğin İstanbul’da karlı güzel bir fotoğrafı NFT’ye dönüştüren bir vatandaş yüklü miktar EThereum ödemesi alarak bunu satmayı başarmıştı. Daha sonra pek çok fotoğraf çekildi ve aynı şekilde pazarlanmaya çalışıldı. Fakat pek çoğu başarılı olamadı.
Bu noktada blok zincir standartlarına uyarak gerekli yönergeler ile bilgisayar üzerinden herkes non fungible token üretebilir. Fakat biraz önce de dediğimiz gibi önemli olan üretmek veya oluşturmak değil, kullanılmasını sağlamak veya kullanılmasa bile ona bir şekilde değer biçmektir. Aşırı komplike ve zor bir üretim süreci bulunmamaktadır.
NFT Nasıl Satılır? NFT Satış Siteleri
Evet, madem yapması değil satması ve pazarlaması zor bunu nasıl yaparız diye merak ediyorsunuzdur. Hemen yanıtlayalım; NFT satmak için yapmanız gereken ilk şey platform seçmektir. Elden satış yapamayacağınız için bu platform sizin için çok önemli olacak. Ayrıca uluslararası alanda satış yapmak da döviz kurundan dolayı size yüksek kazançlar sağlayabilir. Bu avantajları değerlendirmek için platform seçimi oldukça önemlidir. Aşağıda platformları detaylıca inceleyeceğiz fakat şimdi kısaca sıralayalım:
- Opensea
- Rarible
- Binance NFT Pazar yeri
- Solanart
- SuperRare
- Shopify
Platformlara tekrar değineceğiz. Şimdi satış için ikinci adım olan cüzdan adımına geçelim. Satılık listesine bir token eklemek için Trust Wallet veya Metamask üzerinden bir cüzdan oluşturmanız gerekmektedir. Bu cüzdanlardan bir diğeri de Coinbase Wallet’tır. Dilediğinizi seçebilirsiniz, hazırda bir tane varsa onu da kullanabilirsiniz.
Sonrasında ise fiyatlandırma adımı geliyor. Oluşturduğunuz tokenin amacına ve benzerlerine göre bir fiyat belirlemelisiniz. Amacına uygun fiyatlardan çok farklı fiyatlar satışı zorlaştıracaktır. Sonrasında ise yine platformu kullanarak bir liste oluşturmanız gerekmektedir. Bu listeyi dikkat çekici bir şekilde platform üzerinden kolayca oluşturabilirsiniz. Artık listeyi aktif hale getirin. Son olarak teklifleri beklemeniz gerekecek.
Binance NFT
Binance dünyanın en büyük kripto para borsalarından bir tanesidir. Haliyle kendi NFT pazarını da oluşturmayı ihmal etmemiştir. Burada eğlencelik, sanat eseri ve daha pek çok çeşitli kategorilerde benzersiz tokenlar bulunmaktadır.
Bu platformun desteklediği blok zincirler ise kendi blok zinciri Binance Smart Chain ve Ethereum’dur. Ayrıca Binance üzerindeki benzersiz token ticaretinde işlem ücretleri oldukça düşüktür. Sabit olarak kullanılan bu işlem ücretleri yalnızca 1% olarak gerçekleşmektedir. Yeni başlayanlar için iyi bir tercih olacağı söylenmelidir.
Opensea
Dünyanın en büyük NFT dijital pazarı konumundadır. Kripto sanat, oyun öğesi ve dijital koleksiyonları barındırmaktadır. Alım için de satım için de yoğun kullanımı ile meşhurdur. Kripto para piyasası ayı döneminde iken buradaki satışlar da elbette etkilenmektedir. Desteklediği blok zincir standartları ise ERC-721 ve ERC-1155 token standartlarıdır.
İşlem ücretlerinde ise durum Binance’den daha farklıdır. Çünkü Opensea işlem ücretlerinde 2,5% komisyon almaktadır. Bu oran 1%’e göre yüksek bir orandır. Fakat pazarının genişliği ve kullanım fazlalığı da ayrıca düşünülmelidir. 100 dolarda 2,5 dolar platforma ödemek bazıları için hiç sorun olmayabilir.
Rarible
Diğer iki platformun da belirli avantajlarından bahsetmiştik. Rarible ise avantaj olarak kategori çeşitliliğini sunuyor. Diğer platformlara ek olarak müzik, video ve alan adları kategorilerini kullanıcılarına sunmakta. Blok zincir standardı olarak desteklediği standartlarda da çeşitlilik göstermektedir. Ethereum’un yanı sıra Flow ve Tezos’u da desteklemektedir. Diğer iki blok zincir standardı da Ethereum kadar olmasa da benimsenmiştir.
İşlem ücretlerinde geldiğimizde herhangi bir farklılık görmüyoruz. Opensea ile aynı işlem ücreti olan 2,5% işlem ücreti ile çalışmaktadır. Alınan pay oranı olarak Binance pazarından yine daha maliyetli olduğunu söylemek mümkündür.
Solanart
Bir diğer NFT pazarı ise Solanarttır. Adından da anlaşılacağı üzere Solana blok zincirini desteklemektedir. Solana bu yönleriyle çoğunlukla Ethereum’a rakip olarak adlandırılmaktadır. Kullanım ve piyasa hakimiyeti olarak ne kadar rekabet edebilir buna istatistiklerden bakılmalıdır. Fakat böyle bir yapısı olduğu da doğrudur. Benzersiz token ticaretinde de kendi blok zincirini kullanarak bir Pazar yeri oluşturmuştur. Bu pazar yerinde ayrıca Opensea’ye de rakip olma çabasındadır.
Kullanılabilirlik yönünden oldukça iyi olan Solanart işlem ücretlerinde biraz pahalı konumdadır. İşlem başına komisyon tutarı 3% oranındadır. Bu oran diğer Pazar yerlerinde olduğu gibi sabit bir orandır.
SuperRare
2018 yılında ortaya çıkmış bir NFT pazaryeridir. Diğer pazaryerlerine göre belirgin farklılıkları bulunmaktadır. Örneğin kullanıcıları satış için belirli bir onaya tabi tutmaktadır. Bu onay sürecinde kullanıcının sosyal medya hesapları bile incelenmektedir. Daha çok sanat eserlerinin yer aldığı bu pazar yeri de ilgi görmektedir. Ayrıca Rare tokeni 2021 yılında piyasaya sürerek platform içerisindeki sanatçılara airdrop olarak da dağıtmıştır.
İşlem ücretleri yönünden çok farklı bir strateji izlemektedir. Çünkü ilk satışta komisyonun 85%’i eseri oluşturan kişiye gönderilmektedir. Platformun satış üzerinden aldığı komisyonun yüzdesi ise Solanart ile aynıdır, oran 3%’tür.
NFT Örnekleri
Pek çok alanda örnek vermek mümkündür. Çünkü kullanılmaya başlandığından beri çeşitli şekillerde kullanımı yaygınlaşmaktadır. Bir liste oluşturmak gerekirse şu alanlarda örneklere sahip olduğu söylenebilir:
- Dijital sanat
- Koleksiyonlar
- Oyunlar
- Müzik
- Film
- Spor
- Moda
Bu türlerin her biri için NFT örnekleri bolca bulunmaktadır. Daha az örneğinin olduğu diğer alanlar da elbette vardır. Fakat yaygın kullanım bu alanlar üzerine gerçekleşmiştir. Alanların her birinde önde gelen firmalar benzersiz tokenlerı değerlendirmiştir. Örneğin Nike işletmesi modada bunu kullanmaktadır. Bir başka örnek olarak NBA’da da benimsenmiştir. Lebron James’in bir smaç kartı 208 bin dolara alıcı bulmuştur. Film endüstrisinde de aynı şekilde kullanımı yaygınlaşmaktadır.
Kendi çapınızda yapmak isterseniz sanat eserleri, oyun entegrasyonları ve müzikle ilgili NFT’ler oluşturabilir ve pazarlamayı amaçlayabilirsiniz. Sabır gerektiren bir iştir fakat ciddi ücretler karşılığında satış gerçekleştirilmektedir.
