Skip to main content

🐘 PostgreSQL Kurulumu ve Kullanımı: Ubuntu 22.04 Veritabanı Rehberi

🚀 Bu Rehberde Ne Öğreneceksiniz?​

Bu rehber, Ubuntu 22.04 üzerinde PostgreSQL (Postgres) veritabanını nasıl kuracağınızı ve temel yönetim işlemlerini adım adım öğretir.
Kurulumdan sonra yeni kullanıcı (rol) ve veritabanı oluşturmayı, tablo eklemeyi, veri sorgulamayı, güncellemeyi ve silmeyi öğreneceksiniz.
Sonuç olarak, projeleriniz için güvenilir bir SQL altyapısına sahip olacaksınız.

🧠 Teknik Özet​

Konu: PostgreSQL ilişkisel veritabanı yönetim sisteminin Ubuntu 22.04 üzerine kurulumu ve temel SQL işlemleri.
Çözdüğü problem: Web uygulamaları için güvenilir, ölçeklenebilir ve açık kaynaklı bir veritabanı altyapısı sağlar.
Adımlar:

  1. PostgreSQL’i kurma
  2. Roller (kullanıcı) oluşturma
  3. Veritabanı oluşturma
  4. Tablo oluşturma
  5. Veri ekleme, sorgulama, güncelleme ve silme

⚙️ 1. Adım – PostgreSQL Kurulumu​

Ubuntu’nun varsayılan APT depoları, PostgreSQL’in kararlı sürümünü içerir.

Paket Dizini Güncelleyin​

sudo apt update

➡️ Sunucudaki paket indekslerini günceller.

PostgreSQL Paketlerini Kurun​

sudo apt install postgresql postgresql-contrib -y

➡️ PostgreSQL sunucusunu ve ek araçları kurar.

Servisi Kontrol Edin​

sudo systemctl status postgresql

➡️ Servisin aktif (running) durumda olup olmadığını kontrol eder.

👤 2. Adım – Roller ve Kimlik Doğrulama​

PostgreSQL kullanıcı sisteminde rol (role) kavramını kullanır. Bir rol, hem kullanıcı hem grup işlevi görebilir. Kurulumla birlikte postgres adlı bir rol ve aynı isimde bir Linux kullanıcısı oluşturulur.

Postgres Kullanıcısına Geçiş Yapın​

sudo -i -u postgres

➡️ postgres Linux kullanıcısına geçer.

PostgreSQL İstemcisini Başlatın​

psql

➡️ Etkileşimli PostgreSQL kabuğunu açar.

Çıkış yapmak için:​

\q

Alternatif Bağlantı Yöntemi​

sudo -u postgres psql

➡️ Normal hesabınızdan çıkmadan PostgreSQL kabuğuna bağlanır.

👥 3. Adım – Yeni Rol (Kullanıcı) ve Veritabanı Oluşturma​

PostgreSQL’de yeni kullanıcılar (roller) genellikle uygulama bazlı oluşturulur.

Yeni Rol Oluşturun​

sudo -u postgres createuser --interactive

➡️ Yeni bir PostgreSQL kullanıcısı oluşturur.

Betik sizden rol adını isteyecektir:

Enter name of role to add: rabisu_admin
Shall the new role be a superuser? (y/n) y

Yeni Veritabanı Oluşturun​

Varsayılan olarak her rol, kendi adıyla aynı veritabanına erişir:

sudo -u postgres createdb rabisu_admin

➡️ rabisu_admin adlı kullanıcı için veritabanı oluşturur.

🔑 4. Adım – Yeni Rol ile Veritabanına Bağlanma​

Peer authentication sistemi gereği, aynı isimde bir Linux kullanıcısı oluşturulmalıdır.

Linux Kullanıcısı Ekleyin​

sudo adduser rabisu_admin

➡️ Veritabanı rolüyle eşleşen sistem kullanıcısı oluşturur.

Veritabanına Bağlanın​

sudo -u rabisu_admin psql

➡️ Yeni kullanıcıyla PostgreSQL veritabanına bağlanır.

Bağlantı bilgilerini görmek için:​

\conninfo

🗄️ 5. Adım – Tablo Oluşturma​

Veritabanınıza bağlandıktan sonra tablo oluşturabilirsiniz. Örneğin, park ekipmanlarını listeleyen bir tablo:

CREATE TABLE park_ekipman (
    ekip_no serial PRIMARY KEY,
    tip varchar (50) NOT NULL,
    renk varchar (25) NOT NULL,
    yerlesim varchar(25) CHECK (yerlesim IN ('kuzey','guney','bati','dogu')),
    kurulum_tarihi date
);

➡️ Otomatik artan birincil anahtar ve kısıtlamalara sahip tablo oluşturur.

Tabloları listelemek için:

\dt

🧩 6. Adım – Veri Ekleme, Sorgulama, Güncelleme ve Silme​

Veri Ekleme​

INSERT INTO park_ekipman (tip, renk, yerlesim, kurulum_tarihi)
VALUES ('kaydirak', 'mavi', 'guney', '2023-09-01');

Veri Sorgulama​

SELECT * FROM park_ekipman;

Veri Güncelleme​

UPDATE park_ekipman SET renk = 'kirmizi' WHERE tip = 'salincak';

➡️ Belirli bir satırın verisini günceller.

Veri Silme​

DELETE FROM park_ekipman WHERE tip = 'kaydirak';

➡️ Belirtilen koşula uyan satırı siler.

🧱 7. Adım – Tabloyu Güncelleme (Sütun Ekle/Sil)​

Yeni Sütun Ekleme​

ALTER TABLE park_ekipman ADD son_bakim date;

➡️ Tabloya son bakım tarihi sütunu ekler.

Sütun Silme​

ALTER TABLE park_ekipman DROP son_bakim;

➡️ Sütunu ve içeriğini kaldırır.

💬 Sıkça Sorulan Sorular (SSS)​

  1. PostgreSQL parolası nasıl ayarlanır?

Peer authentication yerine parola tabanlı erişim istiyorsanız:

ALTER USER rabisu_admin WITH PASSWORD 'yeni_sifre';
  1. Uzak bağlantıları nasıl etkinleştiririm?

/etc/postgresql/14/main/postgresql.conf dosyasında listen_addresses='*' satırını aktif edin. Ayrıca pg_hba.conf dosyasında istemci kimlik doğrulamasını düzenleyin.

  1. PostgreSQL hangi portu kullanır?

Varsayılan bağlantı noktası 5432’dir. Güvenlik duvarınızda bu portu açın:

sudo ufw allow 5432/tcp
  1. Veritabanı yedeği nasıl alınır?
sudo -u postgres pg_dump veritabani_adi > yedek.sql
  1. PostgreSQL servisini nasıl yeniden başlatırım?
sudo systemctl restart postgresql

🎯 Sonuç​

Bu rehberde, Ubuntu 22.04 üzerinde PostgreSQL kurulumunu, kullanıcı ve veritabanı oluşturmayı, tablo ve veri işlemlerini öğrendiniz. Artık projelerinizde güçlü, güvenli ve açık kaynaklı bir veritabanı ortamı kullanabilirsiniz.