Java Queue Arayüzü (FIFO Yapısı ve BlockingQueue Örnekleri)

Meta Açıklaması: Java Queue arayüzü ve FIFO mantığını keşfedin. Kuyruk tiplerini, metotlarını ve örnekleri öğrenin. Rabisu Bulut platformunda hemen deneyin.

---

🚀 Bu Rehberde Ne Öğreneceksiniz?

Bu rehber, Java Queue (Kuyruk) arayüzünün temel işlevlerini ele alacaktır. Kuyruklar, gerçek hayattaki sıralar gibi FIFO (First In First Out) düzenini takip eder.
Öğeleri kuyruğun sonundan ekleyip, başından çıkarmak için kullanılan ana metotları göreceğiz. Ayrıca farklı kuyruk türlerini (BlockingQueue, sınırlı/sınırsız kuyruklar) ve uygulama örneklerini inceleyeceğiz.

---

💡 Hızlı Teknik Özeti

Özellik	Açıklama
Veri Yapısı	FIFO (İlk Giren İlk Çıkar)
Paket	java.util
Temel Uygulamalar	LinkedList, PriorityQueue, ArrayBlockingQueue
Eşzamanlı Sürümler	BlockingQueue, ConcurrentLinkedQueue
Kullanım Alanı	Görev sıralama, üretici-tüketici yapısı, işlem kuyruğu

---

🧠 1. Queue’nun Temel Kavramları

• Sıralı Liste: Queue, elemanların sıralı bir listesini temsil eder.
• FIFO Kuralı: Yeni elemanlar kuyruğun sonuna (tail) eklenir; kaldırılacak eleman baştan (head) alınır.
• Uygulayıcı Sınıflar: En sık kullanılanlar LinkedList ve PriorityQueue’dur.
• Eşzamanlılık: java.util.concurrent paketindeki BlockingQueue arayüzünü uygulayan kuyruklar thread-safe’tir.

---

⚙️ 2. Queue Temel Metotları (İki Form)

Operasyon	İstisna Fırlatan	Özel Değer Döndüren	Açıklama
Ekleme (Insert)	add(e)	offer(e)	Elemanı kuyruğa ekler.
Kaldırma (Remove)	remove()	poll()	Kuyruğun başındaki elemanı alır ve kaldırır.
İnceleme (Examine)	element()	peek()	Kuyruğun başındaki elemanı alır, kaldırmaz.

---

🧩 3. Sınırlı ve Sınırsız Kuyruk Tipleri

Tür	Açıklama	Örnek
Sınırlı (Bounded)	Maksimum kapasite belirlenir, dolunca ekleme engellenir.	ArrayBlockingQueue
Sınırsız (Unbounded)	Dinamik olarak büyüyebilir, kapasite sınırı yoktur.	LinkedList, PriorityQueue

---

🔁 4. Blocking ve Non-Blocking Queue Farkı

Tür	Açıklama
BlockingQueue	Ekleme veya kaldırma işlemleri koşul gerçekleşene kadar bekler (put(), take()).
Non-BlockingQueue	İşlem başarısızsa hemen döner, bekleme yapmaz.

---

💻 5. Adım Adım Queue Kullanım Örnekleri

🔹 Adım 1: LinkedList Kullanarak Queue Oluşturma

package com.rabisu.kuyruk;
import java.util.*;

public class QueueExample {
   public static void main(String[] args) {
		
	// LinkedList, Queue arayüzünü uygular.
	Queue<String> kuyruk = new LinkedList<>(); 
	kuyruk.add("bir");
	kuyruk.add("iki");
	kuyruk.add("üç");
	System.out.println(kuyruk);
		
	kuyruk.remove("üç"); // Belirli bir elemanı kaldırır.
	System.out.println(kuyruk.size());
	System.out.println(kuyruk.contains("iki"));
   }
}

Bu kod, LinkedList ile bir kuyruk oluşturur ve temel Collection metotlarını kullanır.

🔹 Adım 2: offer() ve add() Farkı (Sınırlı Kuyruk)

import java.util.concurrent.*;

public class QueueOfferOperation {
   public static void main(String[] args) {
		
	// Kapasitesi 2 olan sınırlı bir kuyruk oluşturur.
	BlockingQueue<String> kuyruk = new ArrayBlockingQueue<>(2); 

	kuyruk.offer("bir");
	kuyruk.offer("iki");
	System.out.println(kuyruk); 
	
	// Kapasite doludur, false döndürür.
	System.out.println(kuyruk.offer("üç")); 
   }
}

Bu örnekte, offer("üç") metodu kuyruk dolu olduğu için false döndürür.

🔹 Adım 3: poll() ve remove() Farkı

import java.util.*;

public class QueuePollOperation {
   public static void main(String[] args) {		
	Queue<String> kuyruk = new LinkedList<>();
	kuyruk.offer("bir");
	kuyruk.offer("iki");		
	
	// Başarılı kaldırma işlemi
	System.out.println(kuyruk.poll()); 
	System.out.println(kuyruk.poll());
	
	// Kuyruk boşaldı, null döndürür.
	System.out.println(kuyruk.poll()); 		
   }
}

Bu kod, kuyruk boşaldığında poll() metodunun null döndürdüğünü gösterir.

---

💬 6. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. FIFO kuralı tam olarak ne anlama gelir?

First In First Out (İlk Giren, İlk Çıkar) anlamına gelir. Kuyruğa en erken giren eleman, ilk olarak işlemden çıkarılır.

2. Deque nedir ve Queue'dan farkı nedir?

Deque (Double Ended Queue), hem başından hem sonundan ekleme/kaldırma yapılabilen bir yapıdır. Queue yalnızca baştan kaldırır.

3. BlockingQueue nerede kullanılır?

Özellikle Üretici/Tüketici (Producer/Consumer) deseninde, çoklu iş parçacığı senaryolarında kullanılır. İşlem tamamlanana kadar bekleyebilir.

4. Sınırlı (Bounded) ve Sınırsız (Unbounded) Kuyruk ne demektir?

Sınırlı kuyruklar belirli bir kapasiteyle oluşturulur, dolunca ekleme yapılamaz. Sınırsız kuyruklar dinamik olarak genişler.

5. peek() ve element() farkı nedir?

İkisi de baştaki elemanı kaldırmadan gösterir. Kuyruk boşsa peek() null döndürür, element() ise NoSuchElementException fırlatır.

---

🔚 Sonuç

Queue arayüzü, işlem sırasının önemli olduğu her sistemde kritik bir rol oynar. Verimlilik ve hata yönetimi için doğru kuyruk tipini seçmek performansı doğrudan etkiler.

Bu yapıları Rabisu Bulut üzerinde güçlü bir sanal sunucuda (instance) kurarak, çok iş parçacıklı uygulamalarınızı test etmeye hemen başlayabilirsiniz. ☁️