Skip to main content

Node.js ile İlk Programınızı Yazın ve Çalıştırın 💻

Bu rehberde, Node.js kullanarak ilk JavaScript uygulamanızı nasıl yazacağınızı öğreneceksiniz.
Konsola çıktı vermeyi, kullanıcıdan komut satırı girdisi almayı ve sistem ortam değişkenlerini okumayı adım adım uygulayacağız.
Ayrıca, hata yönetimi ve dinamik argüman işleme ile mini bir komut satırı aracı (CLI) oluşturacağız.

Node.js Nedir ve Neden Kullanılır?​

Node.js, Google Chrome’un V8 motorunu kullanan açık kaynaklı bir JavaScript çalışma ortamıdır.
Tarayıcı dışında JavaScript kodlarını çalıştırmamızı sağlar ve asenkron mimarisi sayesinde I/O işlemlerinde oldukça verimlidir.
Örneğin; sohbet, video akışı veya API sunucuları gibi gerçek zamanlı uygulamalarda sıklıkla tercih edilir.

Ön Gereksinimler​

  • Node.js kurulu bir sistem (v10+ önerilir)
  • Temel JavaScript bilgisi

🧩 7 Adımda Node.js Programı Geliştirme​

1️⃣ Konsola Çıktı Verme​

Başlangıç olarak klasik “Merhaba Dünya” uygulamasını yazalım.

nano merhaba.js
console.log("Merhaba Rabisu!");
// Bu kod, terminale “Merhaba Rabisu!” yazar.
Çıktı:
Merhaba Rabisu!

2️⃣ Komut Satırı Argümanlarını Görüntüleme​

Programın kullanıcıdan girdi alabilmesi için process.argv nesnesini kullanırız.

console.log(process.argv);
node argumanlar.js bir iki üç

Çıktı:

[ '/usr/bin/node', '/home/gelistirici/argumanlar.js', 'bir', 'iki', 'üç' ]

3️⃣ Kullanıcı Argümanlarını Ayıklama​

Sadece kullanıcı girişlerini almak için slice(2) metodunu uygula.

console.log(process.argv.slice(2));

Çıktı:

[ 'bir', 'iki', 'üç' ]

4️⃣ Ortam Değişkenlerine Erişim​

Sistemde tanımlı ortam değişkenlerini görmek için process.env kullanılır.

console.log(process.env);
// Bu, sistemdeki tüm ortam değişkenlerini listeler.

Yalnızca belirli bir değişkeni almak için:

console.log(process.env["HOME"]);

Çıktı:

/home/gelistirici

5️⃣ Kullanıcı Argümanını Ortam Değişkeni Olarak Kullanma​

Kullanıcı hangi değişkeni görmek istiyorsa onu argüman olarak alsın.

const args = process.argv.slice(2);
console.log(process.env[args[0]]);
// Kullanıcının girdiği değişkenin değerini getirir.

Çalıştır:

node goster.js HOME

Çıktı:

/home/gelistirici

6️⃣ Birden Fazla Değişkeni Görüntüleme​

Birden fazla ortam değişkeni almak için forEach() döngüsünü kullanın.

const args = process.argv.slice(2);
args.forEach(arg => console.log(process.env[arg]));

Çalıştır:

node goster.js HOME PATH USER

7️⃣ Tanımsız (Undefined) Değerleri Yönetme​

Geçersiz bir değişken girildiğinde kullanıcıya hata mesajı gösterelim.

const args = process.argv.slice(2);

args.forEach(arg => {
  const envVar = process.env[arg];
  if (envVar === undefined) {
    console.error(`Hata: "${arg}" ortam değişkeni bulunamadı.`);
  } else {
    console.log(envVar);
  }
});

Çıktı:

/home/gelistirici

Hata: "YANLIŞ" ortam değişkeni bulunamadı.

💡 Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

  1. console.log ile console.error farkı nedir?

console.log normal çıktıyı (stdout), console.error hata mesajlarını (stderr) yazar.

  1. process.argv ne işe yarar?

Kullanıcının terminalden girdiği argümanları dizi olarak tutar.

  1. process.env nedir?

İşletim sistemi ortam değişkenlerine erişim sağlar.

  1. Hataları yakalamanın daha gelişmiş yolu var mı?

Evet, try/catch veya yargs, commander gibi kütüphanelerle hataları daha sistematik yönetebilirsiniz.

🏁 Sonuç​

Artık Node.js ortamında: ✅ Konsola çıktı vermeyi, ✅ Komut satırından veri almayı, ✅ Ortam değişkenlerini okumayı, ✅ Hataları yönetmeyi öğrendiniz.

Bu beceriler, CLI araçları ve mikroservis uygulamaları için temel oluşturur. Projelerinizi Rabisu Bulut Platformu üzerinde barındırarak Node.js deneyiminizi profesyonel seviyeye taşıyabilirsiniz.