Ubuntu’da Python Scripti Çalıştırma

Giriş

Ubuntu üzerinde Python scripti çalıştırmak, yazılımcılardan sistem yöneticilerine, veri bilimcilerden hobi amaçlı kullanıcıya kadar birçok kişi için temel bir beceridir.
İster günlük görevlerini otomatikleştirmek, ister bir web sunucusu ayağa kaldırmak, ister makine öğrenmesi modeli eğitmek olsun, Python scriptlerini doğru şekilde çalıştırmayı bilmek oldukça önemlidir.

Bu yazıda, en basit komutlardan profesyonel ipuçlarına kadar Ubuntu’da Python scriptlerini çalıştırmanın yollarına kapsamlı bir şekilde inceleyeceğiz.

Bu yazıda sana Python ortamını kurmaktan başlayarak ilk scriptini nasıl oluşturacağını adım adım göstereceğiz.
Öğreneceklerin arasında şunlar var:

• python3 komutuyla script çalıştırmak,
• Shebang satırı kullanarak scriptleri doğrudan çalıştırılabilir hale getirmek,
• Farklı projeler için virtual environment (sanallaştırılmış ortam) kurmak,
• Hem Python 2 hem de Python 3 bulunan sistemlerde sürüm karmaşasını yönetmek,
• Karşılaşabileceğin yaygın hataları tespit edip çözmek.

Ön Koşullar 🔑

Bu eğitimi takip edebilmek için şunlara ihtiyacın olacak:

• Ubuntu çalıştıran bir sunucu
• Sudo yetkilerine sahip non-root bir kullanıcı
• Aktif bir güvenlik duvarı

Eğer bu ortamı henüz kurmadıysan, adım adım kurulum için Ubuntu ile İlk Sunucu Kurulumu rehberine göz atabilirsin.

Ayrıca kullandığın Ubuntu sürümünün desteklenen bir sürüm olduğundan emin ol.

• Linux komut satırı bilgisi gerekiyor.

Adım 1 – Python Ortamını Hazırlama

Ubuntu 24.04 sürümü, Python 3 ile birlikte gelir.
Yine de emin olmak için terminali aç ve aşağıdaki komutu çalıştır:

python3 --version

Eğer makineninde Python 3 zaten kuruluysa, yukarıdaki komut mevcut sürümü gösterecektir.

Kurulu değilse, aşağıdaki komutla Python 3’ü yükleyebilirsin:

sudo apt-get install python3 

Sıradaki adımda, sistemine pip paket yöneticisini kurman gerekiyor.
Bu araç sayesinde Python kütüphanelerini kolayca yükleyip yönetebilirsin.

Kurulum için terminalde şunu çalıştır:

sudo apt-get install python3-pip 

Adım 2 – Python Scripti Oluşturma ✍️

Şimdi sırada çalıştırmak istediğin Python kodunu yazmak var.
Bunun için önce scriptini kaydedeceğin klasöre git:

cd /home/kullanici_adi/projelerim

Bulunduğun dizinde yeni bir dosya oluşturman gerekiyor.
Bunun için terminale şu komutu yaz:

nano scriptim.py

Bu komut boş bir metin editörü açacak.
Buraya kendi kodunu yazabilir ya da aşağıdaki örneği kopyalayabilirsin:

from sklearn.tree import DecisionTreeClassifier
import numpy as np
import random

# Örnek veri üret (1 ile 30 arasındaki sayılar)
X = np.array([[i] for i in range(1, 31)])   # 1'den 30'a kadar sayılar
Y = np.array([i % 2 for i in range(1, 31)]) # Çift = 0, Tek = 1

# Modeli oluştur ve eğit
classifier = DecisionTreeClassifier()
classifier.fit(X, Y)

# Sayının tek mi çift mi olduğunu tahmin eden fonksiyon
def sayi_tahmin(sayi):
    sonuc = classifier.predict([[sayi]])
    return "Tek" if sonuc[0] == 1 else "Çift"

if __name__ == "__main__":
    rastgele_sayi = random.randint(1, 30)
    tahmin = sayi_tahmin(rastgele_sayi)
    print(f"{rastgele_sayi} sayısı {tahmin} olarak tahmin edildi.")

Adım 3 – Gerekli Paketleri Kurma

Bu adımda, yukarıdaki scriptte kullandığımız paketleri yükleyeceğiz.

İlk olarak NumPy kütüphanesini yüklemeliyiz.
Bu kütüphane, makine öğrenmesi modelimizi eğitmek için kullandığımız veri setini oluşturmakta işimize yarıyor.

Terminalde şunu çalıştır:

pip3 install numpy

NumPy’yi sorunsuz kurup kullanabilmek için önce bir virtual environment (sanallaştırılmış ortam) oluşturman gerekiyor.
Bu ortam, Python paketlerini sistem ortamından ayırır, farklı projelerin bağımlılıklarını karıştırmadan yönetmene yardımcı olur.
Böylece paket sürümü çatışmaları ve karmaşalar önlenir.

İlk adım olarak virtualenv aracını yükle:

sudo apt install python3-virtualenv

Şimdi, bulunduğun çalışma dizini içinde bir virtual environment oluşturabilirsin.

Örneğin venv adında bir ortam yaratmak için:

python3 -m venv python-env

Sıradaki adım, oluşturduğun virtual environment’ı aktif hale getirmek.
Bunu yapmak için activate scriptini çalıştır:

source python-env/bin/activate

Komutu çalıştırdığında, terminal satırının başında virtual environment ismini göreceksin.
Bu, ortamın başarıyla aktif edildiğini gösterir.

Çıktı örneği:

Output
(python-env) ubuntu@kullanici:

Artık ortam aktif olduğuna göre, gerekli paketleri yükleyebilirsin.

Aşağıdaki komutu çalıştır:

pip install numpy scikit-learn

Adım 4 – Python Scriptini Çalıştırma ▶️

Artık gerekli tüm paketler yüklendiğine göre, scriptini çalıştırabilirsin.
Bunun için çalışma dizininin içinde şu komutu kullan:

python3 scriptim.py

Komut sorunsuz çalıştırıldığında, terminalde beklenen çıktıyı göreceksin.

Örnek çıktı:

14 sayısı Çift olarak tahmin edildi.

Adım 5 – Scripti Çalıştırılabilir Hale Getirmek [Opsiyonel]

Scriptini çalıştırılabilir hale getirirsen, her seferinde python3 yazmana gerek kalmaz.
Bu sayede scripti doğrudan çalıştırabilirsin, hem daha hızlı hem de daha pratik olur.

İlk olarak Python scriptini bir metin editörüyle aç:

nano scriptim.py

Dosyanın en üst satırına bir shebang (script dosyasının en başına yazılan özel bir satırdır) eklemen gerekiyor.
Bu satır, sistemin scripti çalıştırırken hangi yorumlayıcıyı (interpreter) kullanacağını söyler.

Scriptinin ilk satırına şunu ekle:

#!/usr/bin/env python3

Dosyayı kaydedip kapattıktan sonra, scripti çalıştırılabilir hale getirmen gerekiyor.
Böylece scripti tıpkı terminaldeki normal bir komut gibi çalıştırabilirsin.

Terminalde şu komutu çalıştır:

chmod +x scriptim.py

Scripti başarıyla çalıştırdıktan sonra kontrol hemen sana geri dönecektir.
Artık scriptini sadece şu şekilde çalıştırabilirsin:

./scriptim.py

---

Sorun Giderme: Yaygın Hatalar ve Çözümleri

Hata almak yazılım geliştirmenin doğal bir parçasıdır. Bunu, bilgisayarının sana bir ipucu vererek bulmacayı çözmeni istemesi gibi düşünebilirsin. 💡

Aşağıda terminalde sıkça karşılaşabileceğin bazı hatalar ve çözüm yolları yer alıyor. Bu hatalar genellikle izinler, dosya yolları veya Python kurulumuyla ilgilidir:

1. Permission Denied

Hata Mesajı:

bash: ./your_script.py: Permission denied

Nedeni:

• Bir scripti doğrudan çalıştırmaya çalışıyorsun fakat dosyada çalıştırma (execute) izni yok. İşletim sistemi güvenlik amacıyla seni engelliyor.

Çözüm:

• chmod (change mode) komutu ile dosyaya çalıştırma izni ver:

chmod +x your_script.py

2. Command Not Found

bash: python: command not found

veya

bash: python3: command not found

Nedeni:

• Ubuntu, python veya python3 yorumlayıcısını bulamıyor. Bu, Python’un ya hiç kurulmamış olduğu ya da sistemin PATH değişkeninde tanımlı olmadığı anlamına gelir.

Çözüm:

• Python 3’ü yükle. Modern geliştirmelerde standart olan sürüm budur:

sudo apt update
sudo apt install python3

Kolaylık olması açısından, Python komutunun python3'ü işaret etmesini sağlayan bir paketi de kurabilirsiniz:

sudo apt install python-is-python3

3. No Such File or Directory

python3: can't open file 'your_script.py': [Errno 2] No such file or directory

Nedeni:

• Çalıştırmaya çalıştığın script mevcut dizinde bulunmuyor ya da dosya adını yanlış yazdın.

Çözüm:

• Öncelikle doğru dizinde olup olmadığını pwd (print working directory) komutuyla kontrol et.
• Sonra bulunduğun dizindeki dosyaları ls komutuyla listeleyerek script adının doğru yazıldığından emin ol.
• Eğer yanlış bir dizindeysen, cd komutunu kullanarak doğru dizine geç.

Sonuç

Bu yazıda, Ubuntu üzerinde Python scriptlerini başarıyla nasıl çalıştırabileceğini öğrendin. En temel python3 script.py komutundan başlayarak, scriptlerini shebang ve chmod ile doğrudan çalıştırılabilir hale getirmeyi gördük.

Ayrıca:

Proje bağımlılıklarını profesyonel şekilde yönetmek için sanal ortamların önemini,

Birden fazla Python sürümü bulunan sistemlerde nasıl hareket edileceğini,

Karşılaşabileceğin yaygın hataları nasıl çözebileceğini öğrendin.

Artık bu bilgilerle, basit otomasyonlardan karmaşık uygulamalara kadar her türlü projende Python kodlarını güvenle ve etkili bir şekilde çalıştırabilecek donanıma sahipsin.